Plastik Enjeksiyon Seviye 4 MYK Belgesi Çalışma Kitapçığı

A3

Bölüm 3: Enjeksiyon Üretim Süreçleri ve Bakım

Bu bölümde, bir plastik enjeksiyon makinesini nasıl yöneteceğiniz, hammadde hazırlığından ürün ambalajlamasına kadar tüm üretim sürecini nasıl takip edeceğiniz ve makinenin günlük bakımını nasıl yapacağınız anlatılmaktadır. Bu süreçlerin her biri, hem iş verimliliği hem de ürün kalitesi için kritik öneme sahiptir.

Öğrenme Kazanımı 1: İSG, Çevre ve Kalite gerekliliklerini uygular.

• 1.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Her zaman Kişisel Koruyucu Donanımlarınızı (KKD) kullanın. Makinenin güvenlik kapaklarını veya sensörlerini asla devre dışı bırakmayın. Bakım veya arıza durumunda mutlaka LOTO (Kilitleme/Etiketleme) prosedürlerini uygulayın.
• 1.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Üretim sırasında ortaya çıkan hurda ürünleri ve yollukları, geri dönüşüm için ayrı bir şekilde toplayın. Çevreye zarar verebilecek yağ veya kimyasal sızıntılarını anında temizleyin.
• 1.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Üretim boyunca kalite kontrol formlarını doldurun ve ürünün ölçü, tolerans ve yüzey kalitesini düzenli olarak kontrol edin.

Öğrenme Kazanımı 2: Hammaddeyi plastik mamul üretimine hazırlar.

• 2.1: Hammadde, boya ve katkı maddelerinin üretim alanına taşınmasını sağlar. Üretim iş emrinde belirtilen hammadde, boya ve katkı maddelerini doğru miktarlarda üretim alanına taşıyın.
• 2.2: Hammadde, boya ve katkı maddelerini karıştırır. Malzemeleri, homojen bir karışım elde etmek için bir karıştırıcı veya tambur içinde karıştırın.
• 2.3: Hammadde, boya ve katkı maddelerinin oluşturduğu karışımı fırınlar. Özellikle nem tutmaya yatkın hammaddeleri, belirtilen sıcaklık ve sürelerde bir fırında kurutarak ürün hatalarını (balonlaşma, yüzey bozukluğu vb.) önleyin.

Öğrenme Kazanımı 3: Makineye kalıp bağlar.

• 3.1: Kalıbı üretime hazırlar. Kalıbı makineye bağlamadan önce, kalıbın temiz ve hasarsız olduğundan, hareketli parçalarının yağlandığından emin olun.
• 3.2: Kalıba sıcak yolluk sisteminin nasıl bağlanacağını açıklar. Kalıbı makineye bağladıktan sonra, sıcak yolluk sisteminin elektrik bağlantılarını doğru şekilde yapın ve sıcaklık ayarlarını kontrol edin.
• 3.3: Makineyi manuel konuma getirir. Güvenli bir kalıp bağlama işlemi için makineyi tam otomatik konumdan manuel konuma getirin.
• 3.4: Kalıbı makineye yerleştirir. Kalıbı, vinç veya uygun bir kaldırma ekipmanı kullanarak makinenin mengene plakaları arasına dikkatlice yerleştirin.
• 3.5: Kalıbı makineye sabitler. Kalıbın tam olarak merkezlendiğinden emin olduktan sonra, mengene plakalarındaki cıvataları veya kelepçeleri kullanarak kalıbı makineye sağlam bir şekilde sabitleyin.
• 3.6: İtici ayarlarını yapar. Ürünün kalıptan kolayca ayrılmasını sağlamak için itici pimlerin ileri-geri hareket mesafesini ayarlayın.
• 3.7: Maça ayarlarının nasıl yapılacağını açıklar. Kalıpta maça sistemleri (hareketli çekirdekler) varsa, maça hareket mesafelerini ve hızlarını doğru bir şekilde ayarlayın.
• 3.8: Makine güvenlik kontrollerini yapar. Kalıp bağlama işlemi sonrası, makinenin güvenlik kapaklarının, sensörlerinin ve acil stop butonlarının çalıştığını son kez kontrol edin.
• 3.9: Isıtma/Soğutma sularını bağlar. Kalıp içindeki soğutma kanallarına soğutma sularını (veya sıcaklık gerekiyorsa ısıtma sularını) bağlayın.
• 3.10: Çiller sistemini kontrol eder. Soğutma işlemini yürüten çiller sisteminin (endüstriyel soğutucu) doğru çalıştığını ve su akışının yeterli olduğunu kontrol edin.

Öğrenme Kazanımı 4: Makineyi üretime hazırlar.

• 4.1: Makine ısıtıcı rezistanslarını kontrol eder. Üretim iş emri değerlerine göre makine enjeksiyon ünitesindeki ısıtıcı rezistansları açın ve erime sıcaklığına ulaşmasını bekleyin.
• 4.2: Mengene hassas ayarlarını yapar. İş emrinde belirtilen mengene kuvveti, kalıp kalınlığı gibi hassas ayarları yaparak makineyi üretime hazır hale getirin.
• 4.3: Hammadde, boya ve katkı maddelerini makineye yükler. Hazırladığınız granül karışımını, makine hunisine yükleyerek besleme işlemini başlatın.

Öğrenme Kazanımı 5: Makinede üretim yapar.

• 5.1: Makineye yeni ürüne ait değerleri girer. Daha önce üretilmemiş bir ürün için enjeksiyon basıncı, hızı, çevrim süresi gibi parametreleri manuel olarak girin.
• 5.2: Makine mevcut ürün değerlerini seçer. Daha önce üretimi yapılmış bir ürün için, makinenin hafızasına kaydedilmiş değerleri çağırarak hızlıca üretime başlayın.
• 5.3: Makineyi devreye alır. Tüm ayarlar ve güvenlik kontrolleri tamamlandıktan sonra makineyi tam otomatik moda alarak üretime başlayın.
• 5.4: Ürünün periyodik ara kontrollerini yapar. Üretim devam ederken, belirli aralıklarla ürünlerden numune alarak görsel ve boyutsal kalite kontrollerini yapın.
• 5.5: Seri (yarı otomatik/otomatik) üretim sürecini kontrol eder. Üretim sürecinin sorunsuz bir şekilde devam ettiğini, herhangi bir hata veya aksama olmadığını düzenli olarak gözlemleyin.

Öğrenme Kazanımı 6: Ürün ambalajlaması kontrollerini yapar.

• 6.1: Fireli ürünleri ayırır. Kalite kontrolü sırasında tespit ettiğiniz hatalı (fireli) ürünleri, sağlam ürünlerden ayırarak geri dönüşüm için ayrı bir şekilde toplayın.
• 6.2: Ürün paketlemesi yapar. Üretimi tamamlanan sağlam ürünleri, iş emrinde belirtilen adet ve yöntemlere uygun olarak ambalajlayın.
• 6.3: Koli, kasa ve palet tanımlamasını sağlar. Paketlenen ürün kolilerini, ilgili barkodlar ve etiketlerle tanımlayın. Kolileri paletlere düzenli bir şekilde yerleştirin.
• 6.4: Ürün sevk işlemlerini açıklar. Sevk edilecek ürünlerin irsaliye, fatura gibi gerekli belgelerini hazırlayarak sevkiyat sürecini tamamlayın.

Öğrenme Kazanımı 7: Makineyi devreden çıkarır.

• 7.1: Hammadde beslemesini kapatır. Üretim bittikten sonra, makinenin hammadde beslemesini kapatın.
• 7.2: Makinenin manuel konuma getirilmesini sağlar. Makineyi güvenli bir şekilde kapatmak için tam otomatik konumdan manuel konuma alın ve ısıtıcıları kapatın.
• 7.3: Kalıbı söker. Isıtıcılar soğuduktan ve gerekli güvenlik önlemleri alındıktan sonra, kalıbı makineden dikkatli bir şekilde sökün.

Öğrenme Kazanımı 8: Makinenin önleyici bakım ve kontrol işlemlerini yürütür.

• 8.1: Enjeksiyon makinesi bakım ve kontrollerini yapar. Vardiya başlangıcında veya sonunda, makinenin hortumlarında sızıntı olup olmadığını, sensörlerin temizliğini ve genel durumunu kontrol edin. Makinenin periyodik bakım takvimine göre hareket edin.
• 8.2: Makinenin temizliğinin yapılmasını sağlar. Makineyi, kalıbı ve çevresini plastik çapaklarından ve tozdan arındırarak temiz tutun. Gerektiğinde vida (screw) ve kovan (barrel) temizliğini yapın.

B1

Bölüm 4: Köprülü Vinç Operasyonları ve Kalıp Taşıma

Plastik enjeksiyon üretiminde, ağır ve değerli kalıpların taşınması ve makineye bağlanması hayati bir süreçtir. Köprülü vinç, bu işlemin ana aracıdır. Bu bölüm, vinç operasyonlarında güvenliği ve doğru yöntemleri temel alır.

Öğrenme Kazanımı 1: İSG, Çevre ve Kalite gerekliliklerinin uygulanmasını sağlar.

• 1.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG önlemlerini uygular. Kaldırma ve taşıma işlemleri sırasında daima iş güvenliği ayakkabısı, baret, iş eldiveni ve diğer gerekli KKD'leri kullanın. Vinç operasyonlarında, tehlike bölgesini işaretleyin ve yetkisiz kişilerin yaklaşmasını engelleyin.
• 1.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre gerekliliklerini uygular. Kaldırma ekipmanlarından olası yağ sızıntılarına karşı dikkatli olun ve çevreye zarar vermemesi için sızıntıları hemen temizleyin.
• 1.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Taşıma sırasında kalıba zarar vermemek, tüm işlemlerin talimatlara uygun ve hatasız olmasını sağlamak kalite gerekliliklerinin bir parçasıdır.

Öğrenme Kazanımı 2: Kalıp taşıma işlemleri organizasyonunu yapar.

• 2.1: Kalıp taşıma alanında kullanılan ekipmana göre gereken düzeni sağlar. Kalıp taşıma alanını her zaman temiz, düzenli ve engellerden arındırın.
• 2.2: Kaldırma araç ve malzemelerini tanır. Kaldırma operasyonu için gerekli olan köprülü vinç, kaldırma sapanları (halat veya zincir), kancalar ve ataşmanları tanıyın.
• 2.3: Kaldırma araç ve malzemelerini kalıp taşıma için hazırlar. Her kullanımdan önce sapanları, kancaları ve diğer ekipmanları gözle kontrol ederek aşınma veya hasar olmadığından emin olun.
• 2.4: Kaldırma donanımı ve kalıp taşıma alanının temizlik ve kontrollerini yapar. Vinç kancası, sapanlar ve kalıp taşıma yüzeyini, kaymaya veya denge kaybına neden olabilecek yağ, kir veya diğer maddelerden temizleyin.

Öğrenme Kazanımı 3: Köprülü vinç kontrollerini yapar.

• 3.1: Kaldırma elemanlarının güvenlik ve uygunluk kontrollerini yapar. Vinç kancası ve sapanların yük taşıma kapasitesinin, kaldırılacak kalıbın ağırlığına uygunluğunu kontrol edin.
• 3.2: Vinci kumanda ederek fren, işaret, sınırlayıcılar, hareket, iletişim ve senkron kontrollerini yapar. Vincin tüm hareket yönlerinde (ileri-geri, sağa-sola, yukarı-aşağı) sorunsuz çalıştığını, acil stop ve limit siviçlerinin işlevini yerine getirdiğini test edin.
• 3.3: Kaldırma ataşmanlarının yüke uygunluk ve güvenlik kontrollerini yapar. Kullanacağınız ataşmanların (sapanlar, mapalar) kalıbın ağırlığına ve şekline uygunluğunu kontrol edin.
• 3.4: Köprülü vinç ekipmanları, halat ve sapanlama araçlarının kontrollerini yapar. Halatlarda kopma, yıpranma, bükülme gibi hasarların olmadığını gözle kontrol edin.

Öğrenme Kazanımı 4: Köprülü vinci kaldırma/taşıma için hazırlar.

• 4.1: Kalıp taşıma sahasının zemin, aydınlatma, personel yoğunluğu, rota vb. özelliklerini kontrol eder. Kaldırma işlemine başlamadan önce zemin, aydınlatma, personel ve ekipmanların durumunu kontrol edin.
• 4.2: Kalıp taşıma sahasında emniyetli bir rotaya karar verir. Kalıbı taşıyacağınız yolu, engellerden arındırılmış, düz ve güvenli olacak şekilde belirleyin.
• 4.3: Köprülü vinci, kalıbın özelliğine göre uygun ataşman ve kaldırma ekipmanları kullanarak hazırlar. Kalıbın boyutuna ve ağırlığına uygun sapanları ve kanca tipini seçin.
• 4.4: Kaldırma/taşıma için kalıbı hazırlar. Kalıp üzerindeki hareketli parçaların sabitlendiğinden ve üzerinde gevşek veya düşebilecek bir nesne olmadığından emin olun.
• 4.5: Köprülü vinci kalıba göre konumlandırır. Vincin kancasını, kalıbın ağırlık merkezinin tam üzerine gelecek şekilde konumlandırın.
• 4.6: Kalıbı özellik, sapan, metot, açı, ağırlık vb. kriterlere dikkat ederek sapanlar. Kalıbı, dengede durmasını sağlayacak ve kaymasını engelleyecek en uygun sapanlama yöntemiyle sapanlayın.

Öğrenme Kazanımı 5: Köprülü vinçle kaldırma/taşıma işlemleri yapar.

• 5.1: Köprülü vinçle kalıbı, ön kaldırma yüksekliğine kaldırarak fren, bağlantı, sapanlamayı kontrol eder. Kalıbı yerden sadece birkaç santimetre yukarı kaldırarak, frenin sağlamlığını, sapanların dengesini ve kalıbın doğru sapanlandığını kontrol edin.
• 5.2: Köprülü vinçle kalıbı özellik, teknolojik ve emniyet kurallarına göre taşıma yüksekliğine kaldırır. Ön kontrol sonrası, kalıbı güvenli bir şekilde taşıyabileceğiniz yüksekliğe kaldırın.
• 5.3: Belirlenen rotada kalıbı talimatlarda belirtilen hızlarda indirme/boşaltma bölgesine taşır. Kalıbı, belirlediğiniz rotada, ani hareketlerden kaçınarak, yavaş ve kontrollü bir hızda taşıyın.
• 5.4: Köprülü vinçle taşıma işlemlerinde kalıbı özellik, salınım, senkron, denge ve emniyet yönünden kontrol altında tutar. Taşıma sırasında yükün salınımını ve dengesini sürekli gözlemleyin.
• 5.5: Taşıma işlemlerinde kalıp taşıma sahasını, ekipmanları, personeli ve işaretçiyi gözler. Yükü taşırken, çevrenizi sürekli gözlemleyin ve olası tehlikelere karşı işaretçinizle veya diğer çalışanlarla iletişim halinde olun.

Öğrenme Kazanımı 6: Köprülü vinçle indirme/boşaltma işlemlerini yapar.

• 6.1: Boşaltma/indirme sahasını emniyet, zemin, konum vb. yönünden gözetim altında tutar. Kalıbı indireceğiniz alana varmadan önce, alanın temiz, düz ve güvenli olduğunu kontrol edin.
• 6.2: Boşaltma/indirme işlemlerinde kalıbın özelliği, salınım ve hızını kontrol altında tutar. İndirme işlemi sırasında kalıbın salınımını ve hızını kontrol altında tutun.
• 6.3: Kalıbı talimatlarda belirtilen hızla boşaltır/indirir. Kalıbı, hassas bir şekilde, yavaş ve kontrollü bir hızda makineye veya indirme platformuna yerleştirin.
• 6.4: Kalıbı kayma, düşme vb. etkenlere karşı yardımcı ekipmanlarla yerleştirir. Kalıbın tam olarak yerleşmesi için manivela veya el aletleri gibi yardımcı ekipmanlardan faydalanın.