Metal Levha İşleme Seviye 4 MYK Belgesi Çalışma Kitapçığı

B2

Bölüm 1: Açık Profil Çekme (Rollform) Operatörlüğü

Açık profil çekme (rollform), metal ruloları bir dizi merdane (roller) arasından geçirerek istenen geometride sürekli profiller elde etme işlemidir. Bu makine, yüksek hızda ve hacimde üretim yaptığı için ilk ayarların hassaslığı ve sürekli kontrol kritik öneme sahiptir.

Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.

• 1.1: İş emrini alarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlar. Üretim iş emrini inceleyerek çekilecek profilin tipini, boyutlarını, malzeme cinsini ve rulo genişliğini belirleyin. İşlem için doğru merdane setini, metre, kumpas ve diğer gerekli aletleri hazırlayın.
• 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. Ürettiğiniz profilin doğru ölçülerde olması için kumpas ve mikrometrelerinizin kalibrasyonunun güncel olduğundan emin olun. Hatalı ölçüm yapan bir alet, tüm üretimin fire olmasına yol açabilir.
• 1.3: İşlem öncesi makine ayarlarını yapar. İstenen profil şekline göre doğru merdane setini, sırasıyla makineye takın. Merdanelerin yatay ve dikey pozisyonlarını ayarlayın. Malzeme kılavuzlarını ve gerginlik ayarlarını kontrol edin.
• 1.4: İşlenecek malzemeyi tezgâha yerleştirir. Vinç veya uygun kaldırma ekipmanı kullanarak ağır metal rulosunu dikkatlice makinenin açıcısına yerleştirin. Rulonun ucunu, tüm merdane istasyonları arasından dikkatlice geçirerek besleme işlemini yapın.

Bölüm 2: Açık profil çekme (Rollform) tezgâhında şekillendirme işlemini yapar.

• 2.1: Kontrol panelinden gerekli parametreleri girer. Makinenin kontrol panelinden çekme hızı, gerginlik ve diğer operasyonel parametreleri girin.
• 2.2: Profil çekme işlemini yapar. Makineyi çalıştırın ve rulo ilerledikçe merdanelerin malzemeyi aşamalı olarak nasıl şekillendirdiğini gözlemleyin. İşlem sırasında makineden güvenli bir mesafede durun ve ellerinizi dönen parçalardan uzak tutun.

Bölüm 3: Son işlemleri gerçekleştirir.

• 3.1. İşlenen parçaları kontrol eder. Çekilen profilin ölçülerini ve son şeklini periyodik olarak kontrol edin. Yüzeyde çizik, burulma veya dalgalanma gibi hataların olup olmadığını görsel olarak inceleyin.
• 3.2. İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler bittikten sonra makineyi durdurun. Merdaneleri ve çevresini metal talaşlarından ve artıklarından temizleyin. Gerekli durumlarda yağlama işlemlerini gerçekleştirin.

Bölüm 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.

• 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Açık profil çekme makineleri, sıkışma, ezilme ve kapılma gibi ciddi riskler taşır. Bu nedenle çelik burunlu ayakkabı, güvenlik gözlüğü ve kulak koruyucu gibi KKD'leri daima kullanın. Hareketli merdane ve mekanizmalara ellerinizi, saçınızı ve giysilerinizi yaklaştırmayın.
• 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. İşlemden artan metal hurdalarını, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun.
• 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru merdane ayarları ve düzenli kontroller, her bir profilin istenen ölçü ve kalitede olmasını sağlar.

B3

Bölüm 1: Pres Operatörlüğü

Pres operatörlüğü, metal levhaları bükme, delme veya şekillendirme gibi işlemlerle kalıcı olarak deforme eden makineleri kullanmayı gerektiren bir meslektir. Bu makineler, yüksek kuvvet uyguladıkları için güvenlik, işin en kritik unsurudur.

Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.

• 1.1: İş emrini alarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlar. İş emrini inceleyerek preslenecek malzemenin tipini, kalınlığını ve boyutlarını belirleyin. İşlem için doğru kalıbın (die) ve gerekli ölçme aletlerinin (kumpas, mikrometre) hazır olduğundan emin olun.
• 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. İşlemden önce ve sonra parçaların ölçülerini kontrol etmek için kullanılan ölçme aletlerinin doğru çalıştığından emin olun. Hatalı ölçme aleti kullanımı, tüm üretimin hatalı olmasına yol açabilir.
• 1.3: İşlem öncesi makine ayarlarını yapar. Doğru kalıbı makineye güvenli bir şekilde monte edin. İşlem için gerekli baskı kuvvetini, strok uzunluğunu ve güvenlik sensörlerini ayarlayın.
• 1.4: İşlenecek malzemeyi makinenin referans noktalarına uygun olarak tezgâha yerleştirir. Malzemeyi, kalıbın üzerine doğru bir şekilde yerleştirin. Doğru hizalama, kusursuz bir sonuç elde etmek için hayati önem taşır.

Öğrenme Çıktısı 2: Pres ve son işlemleri gerçekleştirir.

• 2.1: El veya ayak kumandasıyla presleme işlemini yapar. Malzemenin doğru konumda olduğundan emin olduktan ve ellerinizi baskı alanından uzaklaştırdıktan sonra, iki el kumandası veya ayak pedalı ile pres işlemini başlatın. Her işlemden önce baskı alanının tamamen boş olduğunu kontrol edin.
• 2.2: İşlenen parçaları kontrol eder. Presleme işlemi bittikten sonra, parçaları alarak ölçü ve şekil kontrolü yapın. Kalıp izi, çatlak veya istenmeyen deformasyon olup olmadığını görsel olarak inceleyin.
• 2.3: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler tamamlandığında, makineyi güvenli bir şekilde kapatın. Kalıpları ve makine tablasını metal artıklarından ve yağ kalıntılarından temizleyin.

Öğrenme Çıktısı 3: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.

• 3.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Pres makineleri, ezilme ve parmak kopması gibi en ciddi iş kazası risklerini taşır. Bu nedenle iki elle çalıştırma, ışık perdesi veya mekanik koruyucu gibi güvenlik önlemlerine tam olarak uyun. İşlem sırasında güvenlik gözlüğü ve çelik burunlu ayakkabı kullanın.
• 3.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Presleme sırasında oluşan metal hurdalarını ve atıkları, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevreye katkıda bulunun.
• 3.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru kalıp seçimi, malzemenin hassas yerleşimi ve ayarların kontrolü, her seferinde yüksek kalitede ve aynı standartlarda ürünler elde etmenizi sağlar.

B4

Bölüm 1: Punch Pres Operatörlüğü

Punch pres, sac levhalara delme, kesme ve şekillendirme işlemleri yapmak için kullanılan güçlü ve hızlı bir makinedir. İşlem, hassas kalıp ve zımbalarla gerçekleştirilir ve operatörden yüksek düzeyde dikkat ve güvenlik bilinci gerektirir.

Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.

• 1.1: İş emrini alarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlar. İş emrini inceleyerek işlenecek malzemenin tipini, kalınlığını ve boyutlarını belirleyin. İşlem için doğru zımba ve kalıp (punch and die) setlerini, metre ve kumpas gibi yardımcı aletleri hazırlayın.
• 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. İşlemden önce ve sonra parçaların ölçülerini kontrol etmek için kullanılan ölçme aletlerinin doğru çalıştığından emin olun. Hatalı ölçme aleti kullanımı, tüm üretimin hatalı olmasına yol açabilir.
• 1.3: İşlem öncesi punch pres tezgah ayarlarını yapar. CNC punch prese, iş emrine uygun zımba ve kalıp setlerini doğru pozisyonlara monte edin. Malzeme mengenelerini (material clamps) ve makinenin baskı kuvvetini ayarlayın.
• 1.4: İşlenecek malzemeyi makinenin referans noktalarına uygun olarak tezgâha yerleştirir. Metal levhayı, makinenin tablasına yerleştirin. Doğru ve hassas bir işlem için malzemenin mengeneler tarafından sıkıca tutulduğundan ve makinenin referans noktalarına doğru bir şekilde hizalandığından emin olun.
• 1.5: Kullanılacak CNC işleme programını hazırlar. Makinenin kontrol panelinden, kesilecek veya şekillendirilecek ürüne ait CNC işleme programını veya .dxf/.dwg uzantılı dosyayı seçin ve yükleyin.

Öğrenme Çıktısı 2: Punch pres tezgâhında şekillendirme işlemlerini yapar.

• 2.1: Kontrol panelinden CNC işleme programını seçer. CNC panel üzerinden, önceden hazırladığınız programı seçerek makineye yükleyin ve başlatın.
• 2.2: Punch pres tezgahında şekillendirme işlemini yapar. Makine çalışırken, otomatik olarak zımba ve kalıp setleri hareket ederek malzemede istenen delikleri ve şekilleri oluşturur. Bu sırada makineden güvenli bir mesafede durun ve tüm güvenlik bariyerlerinin yerinde olduğundan emin olun.

Öğrenme Çıktısı 3: Son işlemleri gerçekleştirir.

• 3.1: İşlenen parçaları kontrol eder. İşlem bittikten sonra, parçaları alarak ölçü ve toleranslara uygunluğunu kontrol edin. Deliklerin çapını, konumunu ve kenarlarında aşırı çapak olup olmadığını görsel olarak inceleyin.
• 3.2: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler tamamlandığında, makineyi ve çevresini metal artıklarından, delik artıkları (slugs) ve yağ kalıntılarından temizleyin. Kullandığınız tüm aletleri yerine kaldırın.

Öğrenme Çıktısı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.

• 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Punch presler, ezilme ve sıkışma gibi en ciddi iş kazası risklerini taşır. Bu nedenle makinenin ışık perdesi, bariyerleri ve güvenlik kapaklarını asla devre dışı bırakmayın. İşlem sırasında güvenlik gözlüğü ve kulak koruyucu kullanın.
• 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Presleme sırasında oluşan metal hurdalarını ve delik artıklarını, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun.
• 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru zımba ve kalıp seçimi, makine ayarlarının doğruluğu ve CNC programının hassasiyeti, her seferinde yüksek kalitede ve aynı standartlarda ürünler elde etmenizi sağlar.