Metal Levha İşleme Seviye 3 MYK Belgesi Çalışma Kitapçığı

B1

Bölüm 1: Kavis Verme Operatörlüğü

Kavis verme makinesi, metal levhaları veya profilleri bükerek belirli bir yarıçapta eğimli veya kavisli hale getirmek için kullanılır. Bu işlem, kesimden farklı olarak, malzemeyi deforme ederek istenen şekli elde etmeyi amaçlar ve operatörden yüksek hassasiyet gerektirir.

Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.

• 1.1: İş emrini alarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlar. İş emrini inceleyerek eğilecek malzemenin (sac levha, boru, profil vb.) tipini, boyutlarını ve istenen kavis yarıçapını belirleyin. İşlem için gerekli olan metre, şablon, gönye ve diğer yardımcı aletleri hazırlayın.
• 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. İşlem sırasında ve sonrasında ölçülerin doğruluğunu sağlamak için metre ve şablon gibi aletlerin kalibrasyonunun güncel olduğundan emin olun. Hatalı ölçüm, ürünün hatalı eğilmesine yol açabilir.
• 1.3: İşlem öncesi kavis verme makinesinde gerekli ayarları yapar. Makinenin merdane veya kalıplarını, istenen kavis yarıçapına göre ayarlayın. Metalin yaylanma (springback) özelliğini dikkate alarak, nihai şekli elde etmek için malzemenin biraz daha fazla bükülmesi gerektiğini hesaplayın ve ayarları buna göre yapın.

Öğrenme Çıktısı 2: Kavis verme işlemini yapar.

• 2.1: İşlenecek malzemeyi kalıp veya merdanenin referans noktasına yerleştirir. Eğilecek malzemeyi, makinenin merdane veya kalıp setine dikkatlice yerleştirin. Malzemenin referans noktalarına doğru bir şekilde hizalandığından ve kaymayacağından emin olun.
• 2.2: İmalat resmine göre eğme, bükme/kavis verme veya bombe işlemini gerçekleştirir. Makineyi çalıştırın ve malzemeyi merdaneler arasında veya kalıp üzerinde ilerleterek kavis verme işlemini gerçekleştirin. İşlem sırasında malzemeyi sabit bir hızda besleyerek düzgün bir büküm elde etmeye çalışın.

Öğrenme Çıktısı 3: Son işlemleri gerçekleştirir.

• 3.1: İşlenen parçaları kontrol eder. Kavis verme işlemi bittikten sonra, parçaları alarak imalat resmindeki ölçülere ve istenen yarıçapa uygunluğunu kontrol edin. Yüzeyde çatlak, çizik veya ezilme olup olmadığını görsel olarak inceleyin.
• 3.2: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler bittikten sonra makineyi ve merdaneleri metal tozlarından ve artıklarından temizleyin. Kullanılan tüm aletleri temizleyerek yerine kaldırın.

Öğrenme Çıktısı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.

• 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Kavis verme makinesi, parmak sıkışması, ezilme ve ağır malzemelerin düşmesi gibi ciddi riskler taşır. Bu nedenle çelik burunlu ayakkabı, güvenlik eldiveni ve güvenlik gözlüğü gibi KKD'leri daima kullanın. Ellerinizin makinenin merdanelerine veya hareketli parçalarına yaklaşmadığından emin olun.
• 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. İşlemden artan metal hurdalarını, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun.
• 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru makine ayarları ve hassas malzeme yerleşimi, malzemenin yaylanma özelliğini doğru bir şekilde yönetmenizi ve istenen kalitede ürünler üretmenizi sağlar.

B2

Bölüm 1: Pres Operatörlüğü

Pres operatörlüğü, metal levhaları bükme, delme veya şekillendirme gibi işlemlerle kalıcı olarak deforme eden makineleri kullanmayı gerektiren bir meslektir. Bu makineler, yüksek kuvvet uyguladıkları için güvenlik, işin en kritik unsurudur.

Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.

• 1.1: Hazırlanan alet, araç, gereç ve malzemeleri kontrol eder. İş emrini inceleyerek preslenecek malzemenin tipini, kalınlığını ve boyutlarını belirleyin. İşlem için doğru kalıbın (die) ve gerekli ölçme aletlerinin (kumpas, mikrometre) hazır olduğundan emin olun.
• 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. İşlemden önce ve sonra parçaların ölçülerini kontrol etmek için kullanılan ölçme aletlerinin doğru çalıştığından emin olun. Hatalı ölçme aleti kullanımı, tüm üretimin hatalı olmasına yol açabilir.
• 1.3: İşlenecek malzemeyi makinenin referans noktalarına uygun olarak tezgâha yerleştirir. Malzemeyi, kalıbın üzerine doğru bir şekilde yerleştirin. Doğru hizalama, kusursuz bir sonuç elde etmek için hayati önem taşır.

Öğrenme Çıktısı 2: Pres işlemi ve son işlemleri gerçekleştirir.

• 2.1: El veya ayak kumandasıyla presleme işlemini yapar. Malzemenin doğru konumda olduğundan emin olduktan ve ellerinizi baskı alanından uzaklaştırdıktan sonra, iki el kumandası veya ayak pedalı ile pres işlemini başlatın. Her işlemden önce baskı alanının tamamen boş olduğunu kontrol edin.
• 2.2: İşlenen parçaları kontrol eder. Presleme işlemi bittikten sonra, parçaları alarak ölçü ve şekil kontrolü yapın. Kalıp izi, çatlak veya istenmeyen deformasyon olup olmadığını görsel olarak inceleyin.
• 2.3: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler tamamlandığında, makineyi güvenli bir şekilde kapatın. Kalıpları ve makine tablasını metal artıklarından ve yağ kalıntılarından temizleyin.

Öğrenme Çıktısı 3: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.

• 3.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Pres makineleri, ezilme ve parmak kopması gibi en ciddi iş kazası risklerini taşır. Bu nedenle iki elle çalıştırma, ışık perdesi veya mekanik koruyucu gibi güvenlik önlemlerine tam olarak uyun. İşlem sırasında güvenlik gözlüğü ve çelik burunlu ayakkabı kullanın.
• 3.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Presleme sırasında oluşan metal hurdalarını ve atıkları, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevreye katkıda bulunun.
• 3.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru kalıp seçimi, malzemenin hassas yerleşimi ve ayarların kontrolü, her seferinde yüksek kalitede ve aynı standartlarda ürünler elde etmenizi sağlar.