Metal Kesimci MYK Belgesi Çalışma Kitapçığı
A1
Bölüm 1: Güvenlik, Çevre ve Kalite Standartları
Metal kesimciliği, hassasiyet ve dikkat gerektiren bir meslektir. Kullanılan makineler ve malzemeler nedeniyle yüksek riskler barındırır. Bu nedenle, işin her aşamasında güvenlik, çevre bilinci ve kalite kurallarına uymak hayati önem taşır.
Öğrenme Çıktısı 1: İş sağlığı ve güvenliği ile çevre koruma önlemlerini açıklar.
- 1.1: İş sağlığı ve güvenliği konusundaki yasal ve işyerine ait kuralları tanımlar. Yasal olarak 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na ve ilgili yönetmeliklere uymak zorunludur. İşyerinizde size sağlanan Kişisel Koruyucu Donanımları (KKD) (çelik burunlu ayakkabı, kulak tıkacı, güvenlik gözlüğü, eldiven vb.) daima kullanmalısınız. Makinelerin koruyucu kapaklarını ve güvenlik sensörlerini asla devre dışı bırakmamalısınız.
- 1.2: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili risk etmenlerini azaltmayı açıklar.
- Mekanik Riskler: Döner testere bıçakları ve hareketli parçalardan korunmak için makine koruyucularını yerinde tutun. Kesilen metal parçaların keskin kenarlarından kaynaklanabilecek yaralanmalara karşı kesilmeye dayanıklı eldivenler giyin.
- Duman ve Toz: Lazer veya plazma kesiminden çıkan duman ve metal tozlarından korunmak için uygun havalandırma ve egzoz sistemlerini kullanın. Gerekli durumlarda toz maskesi veya solunum cihazı takın.
- Gürültü: Kesim makinelerinin çıkardığı yüksek gürültüye karşı kulak koruyucuları (kulaklık veya tıkaç) takın.
- Yangın Riski: Kesimden çıkan kıvılcımlara karşı çalışma alanında yanıcı malzeme bulundurmayın. Acil durumlar için en yakın yangın söndürücünün yerini bilin.
- 1.3: Tehlike durumunda uygulayacağı acil durum prosedürlerini açıklar.
- Acil Stop: Herhangi bir kaza veya makine arızası durumunda, makinenin üzerindeki acil stop butonuna derhal basın.
- Yaralanma: Bir yaralanma durumunda, olayı derhal amirinize bildirin ve en yakın ilk yardım ekibine haber verin.
- 1.4: Çevre koruma önlemlerini açıklar.
- Metal Atık Yönetimi: Kesimden artan metal hurdalarını ve talaşları, geri dönüşüm için ayrılmış konteynerlere atın.
- Kimyasal Atıklar: Makinede kullanılan kesme sıvıları ve yağlar gibi kimyasalları, çevreye zarar vermemesi için belirlenen özel atık kaplarına boşaltın.
Öğrenme Çıktısı 2: İş süreçleri ve çalışma ortamı için kalite gerekliliklerini açıklar.
- 2.1: Kalite sağlama tekniklerini açıklar.
- Doğru Ölçüm: Kesim öncesinde ve sonrasında parçaların ölçülerini kumpas veya metre gibi doğru ölçüm aletleriyle kontrol edin.
- Makine Ayarları: Kesim işleminin kalitesini belirleyen hız, basınç ve ağırlık gibi makine ayarlarını, kesilecek metalin cinsine ve kalınlığına göre doğru bir şekilde yapın.
- Görsel Kontrol: Kesilen parçanın yüzeyini kontrol edin. Kesim hattının düzgün, çatlaksız ve çentiksiz olduğundan emin olun.
- 2.2: Çalışma sırasında saptanan hata ve arızaları gidermeye yönelik çalışmaları tarif eder.
- Çapak (Burr): Kesim sonrası metalin kenarında oluşan pürüzlü fazlalık. Bu durum, kesim hızının veya basıncının yanlış ayarlandığını gösterebilir. Çözüm olarak ayarları düzeltin ve bir sonraki kesimden önce makine bıçağını veya ucunu kontrol edin.
- Yanık İzi (Burn Mark): Kesim hattında oluşan renk değişimi veya yanık izleri. Lazer veya plazma kesimde aşırı ısıdan kaynaklanır. Makinenin gücünü veya hızını ayarlayarak bu sorunu giderebilirsiniz.
- Hatalı Ölçü: Kesilen parçanın ölçülerinin tolerans dışı olması. Bu, hatalı bir markalama veya makine ayarından kaynaklanabilir. Tekrar kesim yapmadan önce ölçüleri ve ayarları dikkatlice kontrol edin.
B1
Bölüm 2: Giyotin Makas ile Kesim İşlemi
Giyotin makas, sac levhaları hassas bir şekilde kesmek için kullanılan güçlü bir makinedir. Bu makineyi kullanırken, hem güvenliğinizi hem de ürün kalitesini sağlamak için her adıma dikkat etmelisiniz.
Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.
- 1.1: İş emrini alarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlar. Üretim iş emrini inceleyerek kesilecek sac levha tipini, boyutlarını ve sayısını belirleyin. İşlem için gerekli olan metre, gönye, markalama kalemi ve diğer yardımcı aletleri hazırlayın.
- 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. Kullandığınız metre ve gönyenin doğru ölçüm yaptığından emin olun. Hatalı ölçüm yapan bir alet, tüm malzemenin fire olmasına neden olabilir.
- 1.3: İşlem öncesi makine ayarlarını yapar. Kesilecek malzemenin kalınlığına ve tipine göre makinenin bıçak boşluğunu (blade gap) ve arka dayama (back gauge) mesafesini ayarlayın. Doğru ayarlar, temiz bir kesim ve doğru ölçü sağlar.
- 1.4: Markalama işlemlerini yapar. Kesilecek malzeme üzerinde, ölçüleri markalama kalemi ile hassas bir şekilde işaretleyin. Bu, makine ayarını kontrol etmenize yardımcı olur.
Öğrenme Çıktısı 2: Giyotin makas ile kesim işlemini yapar.
- 2.1: Kesilecek malzemeyi tezgâha yerleştirir. Kesilecek sac levhayı dikkatlice makinenin tablasına yerleştirin. Malzemeyi, ayarladığınız arka dayamaya tam olarak dayadığınızdan ve yan kenar dayamasına yasladığınızdan emin olun.
- 2.2: Giyotin makas ile kesim işlemi yapar. Malzemeyi güvenli bir şekilde yerleştirdikten sonra, ayak pedalına basarak kesim işlemini gerçekleştirin. Kesim anında ellerinizin ve parmaklarınızın bıçak hattından uzak olduğundan emin olun.
Öğrenme Çıktısı 3: Son işlemleri gerçekleştirir.
- 3.1: Kesilen parçaları kontrol eder. Kesim işlemi bittikten sonra, parçaları alarak ölçü ve gönye (diklik) kontrollerini yapın. Kesim hattında çapak, çatlak veya ezilme gibi hataların olup olmadığını kontrol edin.
- 3.2: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler bittikten sonra makine tablasını ve bıçak çevresini metal artıkları ve çapaklardan temizleyin. Kullanılan tüm aletleri temizleyerek yerine kaldırın.
Öğrenme Çıktısı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.
- 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Giyotin makas, parmak sıkışması, kesilme ve fırlayan metal parçaları gibi ciddi riskler taşır. Bu nedenle çelik burunlu ayakkabı, güvenlik gözlüğü ve iş eldiveni gibi KKD'lerinizi daima kullanın. Kesim anında elinizi makineye sokmayın.
- 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Kesimden artan metal hurdalarını ve atık malzemeleri, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun.
- 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru makine ayarları, dikkatli yerleştirme ve hassas ölçüm kontrolleri, kaliteli bir ürün elde etmenin en önemli adımlarıdır.
B2
Bölüm 3: Oksi-Gaz ile Kesim İşlemi
Oksi-gaz kesimi, metalin kalın levhalarını kesmek için kullanılan, yüksek sıcaklığa dayalı bir yöntemdir. Bu işlem, yanıcı gazlar ve yüksek ısı içerdiğinden dolayı dikkatli ve bilinçli bir operasyon gerektirir.
Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.
- 1.1: İş emrini alarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlar. Üretim iş emrini inceleyerek kesilecek metalin cinsi, kalınlığı, boyutları ve sayısı gibi bilgileri not alın. İşlem için gerekli olan oksi-gaz torçu, nozul takımı, basınç regülatörleri, metre, gönye ve markalama kalemi gibi ekipmanları hazırlayın.
- 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. Kullandığınız metre ve gönyenin doğru ölçüm yaptığından emin olun. Hatalı ölçüm yapan bir alet, tüm malzemenin fire olmasına neden olabilir.
- 1.3: İşlem öncesi oksi-gaz ile kesim tezgâhında gerekli ayarları yapar. Oksijen ve asetilen tüplerinin basınçlarını kontrol edin. Regülatörler üzerindeki manometreleri, kesim yapacağınız malzemenin kalınlığına uygun basınca ayarlayın. Torca doğru boyutta ve temizlikte bir nozul takın.
- 1.4: Markalama işlemlerini yapar. Kesilecek malzeme üzerinde, ölçüleri ve kesim çizgisini çizgi taşı veya ısıya dayanıklı bir markalama kalemi ile hassas bir şekilde işaretleyin.
Öğrenme Çıktısı 2: Oksi-gaz ile kesim tezgâhında kesme işlemini yapar.
- 2.1: Kesilecek malzemeyi tezgaha yerleştirir. Kesilecek metal levhayı, kesim masasının üzerine sağlam bir şekilde yerleştirin. Kesim hattının altının boş olduğundan emin olun, böylece eriyen cüruf ve metal parçaları serbestçe düşebilir.
- 2.2: Oksi-gaz ile kesim tezgahında kesim işlemini yapar.
- Meşaleyi Yakma: Önce asetilen vanasını, ardından oksijen vanasını hafifçe açarak torcu yakın. Alevin doğru ayarda olduğunu (sert ve mavi renkli alev) kontrol edin.
- Ön Isıtma: Kesim yapacağınız çizgi boyunca metali kırmızı renge dönene kadar ön ısıtma yapın.
- Kesim: Metal yeterince ısındığında, kesme oksijenini açarak kesim işlemini başlatın. Kesim hattı boyunca meşaleyi sabit bir hızda hareket ettirin.
Öğrenme Çıktısı 3: Son işlemleri gerçekleştirir.
- 3.1: Kesilen parçaları kontrol eder. Kesim işlemi bittikten sonra, parçaları alarak ölçü ve gönye (diklik) kontrollerini yapın. Kesim hattında aşırı cüruf, çatlak veya pürüz olmadığından emin olun.
- 3.2: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler bittikten sonra, meşaleyi ve gazları güvenli bir şekilde kapatın. Kesim tablasını ve çevresini cüruf ve metal artıklarından temizleyin.
Öğrenme Çıktısı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.
- 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Oksi-gaz kesimi, yangın, patlama, yanık ve zehirli duman gibi ciddi riskler içerir. Isıya dayanıklı eldiven, deri önlük ve kaynak gözlüğü gibi KKD'leri daima kullanın. Gaz tüplerinin dik konumda ve zincirle sabitlenmiş olduğundan, ayrıca geri tepme ventillerinin (flashback arrestors) takılı olduğundan emin olun.
- 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Kesimden artan metal hurdalarını ve cürufu, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun. Gaz tüplerinin boşalması durumunda, tüpün üzerine işaret koyun ve yetkili servise bildirin.
- 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru gaz basıncı, uygun nozul seçimi ve sabit bir kesim hızı, temiz ve kaliteli bir kesim elde etmenizi sağlar. Kalite, aynı zamanda iş güvenliğinin de bir göstergesidir.
B3
Bölüm 4: Şerit Testere ile Kesim İşlemi
Şerit testere, metal kesiminde çok yönlü ve hassas bir makinedir. Bu makineyi kullanırken, hem güvenliğinizi hem de ürün kalitesini sağlamak için her adıma dikkat etmelisiniz.
Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.
- 1.1: İş emrini alarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlar. Üretim iş emrini inceleyerek kesilecek metalin cinsi, boyutları ve sayısı gibi bilgileri not alın. İşlem için gerekli olan metre, gönye, markalama kalemi ve diğer yardımcı aletleri hazırlayın.
- 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. Kullandığınız metre ve gönyenin doğru ölçüm yaptığından emin olun. Hatalı ölçüm yapan bir alet, tüm malzemenin fire olmasına neden olabilir.
- 1.3: İşlem öncesi şerit testere tezgâhında gerekli ayarları yapar. Kesilecek malzemeye uygun testerenin diş sayısını ve bıçak hızını ayarlayın. Testere gerginliğini ve kılavuzlarını kontrol ederek bıçağın doğru konumda olduğundan emin olun.
- 1.4: Markalama işlemlerini yapar. Kesilecek malzeme üzerinde, ölçüleri markalama kalemi ile hassas bir şekilde işaretleyin. Bu, makine ayarını kontrol etmenize yardımcı olur.
Öğrenme Çıktısı 2: Şerit testere ile kesim işlemini yapar.
- 2.1: Kesilecek malzemeyi tezgaha yerleştirir. Kesilecek malzemeyi makinenin mengenesine sağlam bir şekilde yerleştirin ve sıkın. Malzemenin oynamadığından ve doğru konumda olduğundan emin olun.
- 2.2: Şerit testere tezgahında kesim işlemini yapar. Makineyi çalıştırın ve bıçağın doğru hıza ulaşmasını bekleyin. Bıçağı yavaş ve kontrollü bir şekilde malzemeye doğru indirerek kesim işlemini başlatın. Kesim sırasında ani hareketlerden kaçının.
Öğrenme Çıktısı 3: Son işlemleri gerçekleştirir.
- 3.1: Kesilen parçaları kontrol eder. Kesim işlemi bittikten sonra, parçaları alarak ölçü ve gönye (diklik) kontrollerini yapın. Kesim yüzeyinin pürüzsüz ve temiz olduğundan emin olun.
- 3.2: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler bittikten sonra makineyi, bıçağı ve çalışma alanını metal talaşlarından ve artıklarından temizleyin. Kesme sıvısı tankını kontrol ederek eksik varsa tamamlayın.
Öğrenme Çıktısı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.
- 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Şerit testere makinesi, parmak sıkışması ve bıçak kırılması gibi ciddi riskler taşır. Bu nedenle çelik burunlu ayakkabı, güvenlik gözlüğü ve kulak koruyucu gibi KKD'leri daima kullanın. Kesim anında ellerinizin ve parmaklarınızın bıçak hattından uzak olduğundan emin olun.
- 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Kesimden artan metal talaşlarını, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun.
- 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru makine ayarları, dikkatli yerleştirme ve hassas ölçüm kontrolleri, kaliteli bir ürün elde etmenin en önemli adımlarıdır.
B4
Bölüm 5: Daire Testere ile Kesim İşlemi
Daire testere, metalleri hızlı ve verimli bir şekilde kesmek için kullanılan güçlü bir makinedir. Döner bir bıçak kullandığı için operasyon sırasında azami dikkat ve titizlik gerektirir.
Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.
- 1.1: İş emrini alarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlar. Üretim iş emrini inceleyerek kesilecek metalin cinsi, boyutları ve sayısı gibi bilgileri not alın. İşlem için gerekli olan metre, gönye, markalama kalemi ve diğer yardımcı aletleri hazırlayın.
- 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. Kullandığınız metre ve gönyenin doğru ölçüm yaptığından emin olun. Hatalı ölçüm yapan bir alet, tüm malzemenin fire olmasına neden olabilir.
- 1.3: İşlem öncesi daire testere tezgâhında gerekli ayarları yapar. Kesilecek malzemeye uygun testerenin diş sayısını ve bıçak hızını ayarlayın. Mengene baskı kuvvetini ve besleme hızını doğru şekilde ayarlayın.
- 1.4: Markalama işlemlerini yapar. Kesilecek malzeme üzerinde, ölçüleri markalama kalemi ile hassas bir şekilde işaretleyin. Bu, makine ayarını kontrol etmenize yardımcı olur.
Öğrenme Çıktısı 2: Daire testere ile kesim işlemini yapar.
- 2.1: Kesilecek malzemeyi tezgaha yerleştirir. Kesilecek malzemeyi makinenin mengenesine sağlam bir şekilde yerleştirin ve sıkın. Malzemenin oynamadığından ve doğru konumda olduğundan emin olun.
- 2.2: Daire testere tezgahında kesim işlemini yapar. Makineyi çalıştırın ve bıçağın doğru hıza ulaşmasını bekleyin. Kesim başlığını yavaş ve kontrollü bir şekilde malzemeye doğru indirerek kesim işlemini başlatın. Kesim anında ellerinizin ve parmaklarınızın bıçak hattından uzak olduğundan emin olun.
Öğrenme Çıktısı 3: Son işlemleri gerçekleştirir.
- 3.1: Kesilen parçaları kontrol eder. Kesim işlemi bittikten sonra, parçaları alarak ölçü ve gönye (diklik) kontrollerini yapın. Kesim yüzeyinin temiz ve pürüzsüz olduğundan emin olun.
- 3.2: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler bittikten sonra makineyi, bıçağı ve çalışma alanını metal talaşlarından ve artıklarından temizleyin. Kesme sıvısı tankını kontrol ederek eksik varsa tamamlayın.
Öğrenme Çıktısı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.
- 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Daire testere makinesi, fırlayan metal parçaları, parmak sıkışması ve bıçak kırılması gibi ciddi riskler taşır. Bu nedenle çelik burunlu ayakkabı, güvenlik gözlüğü ve kulak koruyucu gibi KKD'leri daima kullanın. Kesim sırasında elinizi makinenin yakınında tutmaktan kaçının.
- 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Kesimden artan metal talaşlarını, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun.
- 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru makine ayarları, dikkatli yerleştirme ve hassas ölçüm kontrolleri, kaliteli bir ürün elde etmenin en önemli adımlarıdır.
B5
Bölüm 6: Kombine Makas ile Kesim İşlemi
Kombine makas, sac levhaları ve profilleri kesme, delme ve çentik açma gibi birden fazla işlemi yapabilen çok yönlü bir makinedir. Bu makineyi kullanırken, her bir işlev için farklı güvenlik ve kalite gerekliliklerine dikkat etmelisiniz.
Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.
- 1.1: İş emrini alarak kullanılacak alet, araç, gereç ve malzemeleri hazırlar. Üretim iş emrini inceleyerek kesilecek metalin cinsi, boyutları ve yapılacak işlemleri (kesim, delme, çentik açma) belirleyin. İşlem için gerekli olan metre, gönye, markalama aleti, delme kalıpları ve bıçak takımlarını hazırlayın.
- 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. Kullandığınız metre ve gönyenin doğru ölçüm yaptığından emin olun. Hatalı ölçüm yapan bir alet, tüm malzemenin fire olmasına neden olabilir.
- 1.3: İşlem öncesi kombine makas tezgahında gerekli ayarları yapar. Yapılacak işleme göre makinenin doğru bölümünü seçin. Kesim işlemi için bıçak boşluğunu, delme işlemi için uygun zımba ve matris takımını takın ve ayarlayın.
- 1.4: Markalama işlemlerini yapar. Kesilecek veya delinecek malzeme üzerinde, ölçüleri markalama aleti ile hassas bir şekilde işaretleyin. Özellikle delme işlemleri için delik merkezlerini doğru şekilde işaretlemek kritiktir.
Öğrenme Çıktısı 2: Kombine Makas ile kesim işlemini yapar.
- 2.1: Kesilecek malzemeyi tezgaha yerleştirir. Malzemeyi, yapılacak işleme göre makinenin ilgili bölümüne (kesim, delme vb.) yerleştirin. Malzemenin sabitlendiğinden ve kaymayacağından emin olun.
- 2.2: Kombine makas tezgahında kesim işlemini yapar. Malzemeyi doğru şekilde yerleştirdikten sonra, ayak pedalını veya kumanda kolunu kullanarak işlemi gerçekleştirin. İşlem anında ellerinizin ve parmaklarınızın hareketli parçalardan uzak olduğundan emin olun.
Öğrenme Çıktısı 3: Son işlemleri gerçekleştirir.
- 3.1: Kesilen parçaları kontrol eder. İşlem bittikten sonra, parçaları alarak ölçü ve gönye (diklik) kontrollerini yapın. Kesim ve delik kenarlarında çapak, çatlak veya ezilme gibi hataların olup olmadığını kontrol edin.
- 3.2: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Tüm işlemler bittikten sonra makineyi, bıçakları ve delme kalıplarını metal talaşlarından ve artıklarından temizleyin. Hareketli parçaların yağlanmasını kontrol edin.
Öğrenme Çıktısı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.
- 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Kombine makas, parmak sıkışması ve kesilme gibi ciddi riskler taşır. Bu nedenle çelik burunlu ayakkabı, güvenlik gözlüğü ve iş eldiveni gibi KKD'lerinizi daima kullanın. Kesim veya delme anında elinizi makineye yaklaştırmayın.
- 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Kesim ve delme işlemlerinden artan metal hurdalarını ve talaşlarını, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun.
- 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru makine ayarları, dikkatli yerleştirme ve hassas ölçüm kontrolleri, kaliteli bir ürün elde etmenin en önemli adımlarıdır.
B6
Bölüm 7: Lazer Kesim İşlemi
Lazer kesim, metal levhaları yüksek hassasiyetle kesmek için kullanılan ileri teknoloji bir yöntemdir. Bu işlem, bilgisayar kontrollü (CNC) bir sistemle gerçekleşir ve operatörden dikkat, teknik bilgi ve güvenlik bilinci gerektirir.
Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.
- 1.1: Hazırlanan alet, araç, gereç ve malzemeleri kontrol eder. Kesim yapılacak metal levhanın (paslanmaz, karbon çeliği, alüminyum vb.) doğru malzeme ve kalınlıkta olduğunu kontrol edin. İşlem için gerekli metre, kumpas ve güvenlik ekipmanlarını (lazer gözlüğü, uygun giysi) hazırlayın.
- 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. Kullandığınız ölçme aletlerinin (kumpas, mikrometre) doğru ölçüm yaptığından emin olun. Hatalı ölçüm, tüm parçaların fire olmasına neden olabilir.
- 1.3: Kesilecek malzemeyi, tezgahın referans noktalarına uygun olarak kesim tablasına yerleştirir. Kesilecek metal levhayı, makinenin kesim tablasına yerleştirin. Doğru ve hassas bir kesim için malzemenin, makinenin referans noktalarına (sıfır noktası) göre hizalandığından emin olun.
Öğrenme Çıktısı 2: Lazer kesim tezgahında kesim işlemini yapar.
- 2.1: Kontrol panelinden CNC kesim programını seçer. Bilgisayar kontrollü panelden, kesilecek ürüne ait CNC programını veya .dxf/.dwg uzantılı dosyayı seçin. Programın, malzeme tipi ve kalınlığına uygun parametrelerle (lazer gücü, kesim hızı) yüklendiğini kontrol edin.
- 2.2: Lazer kesim tezgahında kesim işlemini yapar. Tüm güvenlik kapakları kapandıktan ve gerekli kontroller yapıldıktan sonra, programı başlatın. Kesim işlemi robotik olarak gerçekleşecektir. Bu sırada makinenin çalıştığını güvenlik camından veya kameradan takip edin.
Öğrenme Çıktısı 3: Son işlemleri gerçekleştirir.
- 3.1: Kesilen parçaları kontrol eder. Kesim bittikten sonra, parçaları alarak ölçü ve kalite kontrolü yapın. Lazer kesimin en büyük avantajı olan pürüzsüz yüzey kalitesini (çapaksız) kontrol edin.
- 3.2: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Kesilen parçaları ve hurdaları tabla üzerinden kaldırın. Tabla yüzeyini (petek veya çubuk ızgara) küçük metal parçalarından ve cüruftan temizleyin. Lazer kesim başlığını ve lensi talimatlara uygun şekilde temizleyin.
Öğrenme Çıktısı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.
- 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Lazer ışını, özellikle gözler için çok tehlikelidir. Makine çalışırken kesinlikle lazer ışınına doğrudan bakmayın ve makinenin güvenlik önlemlerini asla atlamayın. Kesim sırasında çıkan dumana karşı havalandırma sisteminin çalıştığından emin olun.
- 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Kesimden artan metal hurdalarını, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun.
- 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Doğru CNC programı, optimize edilmiş makine parametreleri ve hassas malzeme yerleşimi, mükemmel kalitede bir kesim elde etmenin temelidir.
B7
Bölüm 8: Plazma Kesim İşlemi
Plazma kesim, elektriksel olarak iletken metalleri yüksek hızda kesmek için kullanılan, yüksek sıcaklıkta iyonize edilmiş bir gaz (plazma) kullanan bir yöntemdir. Bu işlem, hassas ve hızlı kesimler için idealdir ancak operasyon sırasında özel güvenlik önlemleri gerektirir.
Öğrenme Çıktısı 1: İş öncesi hazırlıkları yapar.
- 1.1: Hazırlanan alet, araç, gereç ve malzemeleri kontrol eder. Kesim yapılacak metal levhanın (karbon çeliği, paslanmaz çelik, alüminyum vb.) doğru malzeme ve kalınlıkta olduğunu kontrol edin. İşlem için gerekli metre, kumpas ve güvenlik ekipmanlarını (kaynak maskesi, eldiven, kulaklık) hazırlayın.
- 1.2: Ölçme ve kontrol aletlerinin kalibrasyon/doğrulama gerekliliklerini açıklar. Kullandığınız ölçme aletlerinin (kumpas, mikrometre) doğru ölçüm yaptığından emin olun. Hatalı ölçüm, tüm parçaların fire olmasına neden olabilir.
- 1.3: Kesilecek malzemeyi, tezgahın referans noktalarına uygun olarak kesim tablasına yerleştirir. Kesilecek metal levhayı, makinenin kesim tablasına yerleştirin. Doğru ve hassas bir kesim için malzemenin, makinenin referans noktalarına (sıfır noktası) göre hizalandığından emin olun.
Öğrenme Çıktısı 2: Plazma kesim tezgahında kesim işlemini yapar.
- 2.1: Kontrol panelinden CNC kesim programını seçer. Bilgisayar kontrollü panelden, kesilecek ürüne ait CNC programını veya .dxf/.dwg uzantılı dosyayı seçin. Programın, malzeme tipi ve kalınlığına uygun parametrelerle (amper, kesim hızı) yüklendiğini kontrol edin.
- 2.2: Plazma kesim tezgahında kesim işlemini yapar. Tüm güvenlik önlemleri alındıktan sonra programı başlatın. Kesim işlemi robotik olarak gerçekleşecektir. Bu sırada makinenin çalıştığını kaynak maskeniz ile takip edin.
Öğrenme Çıktısı 3: Son işlemleri gerçekleştirir.
- 3.1: Kesilen parçanın imalat resmindeki ölçülere uygunluğunu kontrol eder. Kesim bittikten sonra, parçaları alarak imalat resmindeki ölçü ve toleranslara uygunluğunu kontrol edin. Plazma kesimde oluşan cürufu (slag) temizleyin.
- 3.2: İş bitiminde makine ve aletlerin temizliğini yapar. Kesilen parçaları ve hurdaları tabla üzerinden kaldırın. Tabla yüzeyini ve çevresini cüruf ve metal artıklarından temizleyin. Plazma torcunun nozul ve elektrot gibi sarf malzemelerini kontrol edip temizliğini yapın.
Öğrenme Çıktısı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.
- 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Plazma kesim, gözlere zarar verebilecek yoğun UV ışığı yayar. Bu nedenle her zaman uygun kaynak maskesi veya kaskı kullanın. Kesimden çıkan dumanlar sağlığa zararlı olabilir, bu yüzden havalandırma sistemi ve gerektiğinde solunum maskesi kullanın.
- 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Kesimden artan metal hurdalarını ve cürufu, geri dönüşüm için belirlenen konteynerlere atarak çevre korumasına katkıda bulunun.