Makine Montajcısı Seviye 4 MYK Belgesi Çalışma Kitapçığı

A1

Bölüm 1: İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre Koruma

Başarılı bir meslek yaşamı için, yapılan işin teknik detayları kadar, iş sağlığı ve güvenliği, çevre bilinci ve kalite standartları da büyük önem taşır. Bu bölüm, tüm çalışma süreçlerinize temel teşkil edecek kural ve uygulamaları içermektedir.

Öğrenme Kazanımı 1: İş sağlığı ve güvenliği ile çevre koruma önlemlerini açıklar.

• 1.1: İş sağlığı ve güvenliği konusundaki yasal ve işyerine ait kuralları tanımlar. Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliği, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu yasanın yanı sıra, her işyerinin kendine özel risklerine ve süreçlerine göre belirlenmiş kuralları vardır. Bu kurallara uymak, hem sizin hem de çalışma arkadaşlarınızın güvenliğini sağlamak için esastır. İşinize uygun Kişisel Koruyucu Donanımları (KKD) (örneğin; baret, çelik burunlu ayakkabı, güvenlik gözlüğü, eldiven) daima kullanmalısınız.
• 1.2: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili risk etmenlerini azaltmayı açıklar. İşyerlerinde karşılaşılabilecek başlıca riskler ve bu riskleri azaltma yöntemleri şunlardır:
  • Mekanik Riskler: Hareketli makine parçalarına el ve giysilerin sıkışması gibi riskler. Bu risklere karşı makine koruyucularını asla çıkarmayın ve makine çalışırken tehlikeli bölgelere yaklaşmayın.
  • Elektriksel Riskler: Elektrik çarpması riskine karşı yetkisiz müdahalelerde bulunmayın, yıpranmış kablo veya prizleri derhal bildirin.
  • Kimyasal ve Fiziksel Riskler: Zehirli dumanlar, yüksek gürültü, toz ve radyasyon gibi risklere karşı uygun havalandırma sistemlerini, kulaklıkları ve maskeleri kullanın.
• 1.3: Tehlike durumunda uygulayacağı acil durum prosedürlerini açıklar. Herhangi bir kaza veya tehlike durumunda öncelikle acil durdurma (emergency stop) butonuna basarak makineyi durdurun. Çevrenizi kontrol ederek olası tehlikeleri bertaraf edin ve en yakın ilk yardım kutusu veya yangın söndürme tüpüne yönelin. Yaşanan olayı derhal amirinize bildirin.
• 1.4: Çevre koruma önlemlerini açıklar. Çalışma süreçlerinde ortaya çıkan atıkları (metal, plastik, kâğıt vb.) türlerine göre ayrı ayrı toplayın ve belirlenen geri dönüşüm kutularına atın. Kimyasal maddelerin veya atık yağların çevreye karışmasını engelleyin ve dökülme durumunda derhal müdahale edin.

Bölüm 2: Kalite Gereklilikleri

Öğrenme Kazanımı 2: İş süreçleri ve çalışma ortamı için kalite gerekliliklerini açıklar.

• 2.1: Kalite sağlamadaki teknikleri açıklar. Ürünün kalitesini sağlamak için iki temel yaklaşım vardır:
  • Doğruluk ve Ölçme: Kullandığınız ölçme ve kontrol aletlerinin (kumpas, mikrometre, metre) doğru ve kalibre edilmiş olduğundan emin olun. İşleme başlamadan önce ve işlem sırasında ölçümleri düzenli olarak kontrol edin.
  • Prosedür Takibi: İşin nasıl yapılması gerektiğini belirten standart çalışma prosedürlerini (SOP) takip edin. Makine ayarlarını ve işlem adımlarını doğru uyguladığınızda, hataları en aza indirirsiniz.
• 2.2: Çalışma sırasında saptanan hata ve arızaları sıralar. Çalışma sırasında bir hata veya arıza fark ettiğinizde yapmanız gerekenler şunlardır:
  • Sorunu Tanımlama: Hatayı veya arızayı doğru bir şekilde belirleyin. (Örn: "Parçanın ölçüsü yanlış" veya "Makine beklenmedik bir ses çıkarıyor").
  • İşi Durdurma: Hatanın tekrarlanmasını önlemek için işlemi veya makineyi hemen durdurun.
  • Amire Bildirme: Sorunu derhal amirinize veya ilgili birime bildirin. Kendi başınıza çözmeye çalışmak yerine, destek alarak sorunun temel nedenini bulmaya odaklanın.

A2

Bölüm 1: İş Organizasyonu

İş organizasyonu, bir projenin sorunsuz ve verimli ilerlemesi için temeldir. Başarılı bir montajcı, işe başlamadan önce tüm aşamaları planlar, gerekli hazırlıkları yapar ve süreci düzenli bir şekilde yönetir.

Öğrenme Kazanımı 1: İş organizasyonu yapar.

• 1.1: İş planı yapar. Size verilen iş emrini veya montaj planını dikkatlice inceleyin. Hangi adımların hangi sırayla yapılacağını, hangi parçaların kullanılacağını ve tahmini tamamlanma süresini belirleyin. Çalışmalarınızı bu plana sadık kalarak, düzenli bir şekilde ilerletin.
• 1.2: İş süreçlerinin kayıt ve raporlama işlemlerini yürütür. Montaj işlemi sırasında karşılaştığınız sorunları, kullanılan parça kodlarını ve tamamlanma sürelerini kayıt altına alın. Bu kayıtlar, hem olası hataların takip edilmesini hem de gelecekteki iş süreçlerinin iyileştirilmesini sağlar.
• 1.3: Gerekli makine, donanım ve malzemeyi hazırlar. Montaja başlamadan önce, ihtiyaç duyacağınız tüm takım, ekipman ve malzemeyi (cıvata, somun, conta vb.) çalışma alanınıza getirin. Eksik parça veya araç, sürecin kesintiye uğramasına neden olur.
• 1.4: İş bitiminde donanım ve iş alanı temizliğini yapar. Montaj işlemi tamamlandıktan sonra, çalışma alanını temizleyin. Kullanılan tüm aletleri, boş kutuları ve atıkları toplayın. Düzenli bir çalışma ortamı, güvenliği artırır ve bir sonraki iş için zaman kazandırır.

Bölüm 2: Takım ve Aparat Hazırlığı

Öğrenme Kazanımı 2: Takım ve aparatları hazırlar.

• 2.1: Montajda kullanılacak takım ve aparatları hazırlar. Montaj için gerekli olan anahtar, tornavida, tork anahtarı gibi el aletlerini ve aparatları (özel bağlama veya hizalama cihazları) hazırlayın. Takımların temiz ve işlevsel olduğundan emin olun.
• 2.2: Takım ve aparatların çalışabilirliğinin kontrolünü yapar. Kullandığınız aletlerin, özellikle tork anahtarları ve ölçü aletlerinin, doğru şekilde çalıştığından emin olun. Kalibrasyon kontrolü gerektiren aletlerin güncelliğini periyodik olarak kontrol edin. Arızalı veya yıpranmış bir aleti asla kullanmayın.

Bölüm 3: Parça ve Ünite Hazırlığı

Öğrenme Kazanımı 3: Ünite ve parçaları montaja hazır hale getirir.

• 3.1: Montajı yapılacak ünite ve parçaların varlığını ve uygunluğunu kontrol eder. Montajdan önce, parçaların yüzeylerinde çizik, ezik, çatlak veya başka bir kusur olup olmadığını kontrol edin. Hasarlı parçaları hemen amirinize bildirin.
• 3.2: Ünite ve parçaların üzerinde montaj öncesi gerekli işlemleri yapar. Montaj öncesi parçaların üzerinde temizleme, yağlama veya çapak alma gibi işlemlerin yapılması gerekiyorsa, bu işlemleri montaja başlamadan önce tamamlayın.
• 3.3: Montajı yapılacak ünite ve parçaların montaj hattına taşır. Ağır veya hacimli parçaları taşımak için vinç, forklift veya transpalet gibi uygun ekipmanları kullanın. Taşıma sırasında parçalara zarar vermemeye özen gösterin.

Bölüm 4: Güvenlik, Çevre ve Kalite Uygulamaları

Öğrenme Kazanımı 4: İSG, çevre ve kalite gerekliliklerini uygular.

• 4.1: Gerçekleştirdiği işlerde İSG kurallarını uygular. Montaj sırasında eldiven, güvenlik ayakkabısı ve gözlük gibi KKD’lerinizi kullanın. Elle kaldırma yaparken doğru kaldırma tekniklerini uygulayın. Kesici, delici veya sıkışma riski olan noktalara dikkat edin.
• 4.2: Gerçekleştirdiği işlerde çevre koruma önlemlerini uygular. Montajdan çıkan ambalajları ve atıkları türlerine göre ayırarak geri dönüşüm kutularına atın. Atık yağ veya kimyasal maddeleri çevreye zarar vermeden özel atık toplama alanlarına bırakın.
• 4.3: Gerçekleştirdiği işlerde kalite gerekliliklerini uygular. Her adımı, verilen talimatlara uygun olarak, doğru ve eksiksiz bir şekilde tamamlayın. Montajın sonunda görsel kontrol ve fonksiyonel testler yaparak ürünün kalitesini onaylayın.